Η αγορά ενός μεταχειρισμένου οχήματος αποτελεί συχνά μια οικονομικά συμφέρουσα επιλογή, αλλά κρύβει σημαντικούς κινδύνους, με κυριότερο την αλλοίωση των χιλιομέτρων. Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος στην Ευρώπη, αναδεικνύοντας την ανάγκη για άμεση δράση και διαφάνεια.
Η Σκιώδης Οικονομία των Αλλοιωμένων Χιλιομέτρων
Η απάτη με την παραποίηση των ενδείξεων των χιλιομετρητών στα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα συνιστά ένα διαρκώς διογκούμενο φαινόμενο στην ευρωπαϊκή αγορά, με οικονομικές και ηθικές προεκτάσεις που υπερβαίνουν κατά πολύ τις αρχικές εκτιμήσεις. Σύμφωνα με πρόσφατη, εις βάθος, ανάλυση από την Carvertical, μια εξειδικευμένη εταιρεία στην παροχή πληροφοριών ιστορικού οχημάτων, το κόστος αυτής της παράνομης πρακτικής είναι δραματικά μεγαλύτερο από ό,τι πιστευόταν μέχρι πρότινος.
Η μελέτη καταδεικνύει ότι περίπου το 5% του συνόλου των μεταχειρισμένων αυτοκινήτων που διακινούνται στην ευρωπαϊκή αγορά έχουν υποστεί επεξεργασία στον χιλιομετρητή τους. Το συνολικό οικονομικό αποτύπωμα αυτής της απάτης αγγίζει το ιλιγγιώδες ποσό των 5,3 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό το ποσό δεν αντιπροσωπεύει απλώς χαμένα έσοδα, αλλά κυρίως την αξιόπιστη απώλεια για τους ανυποψίαστους καταναλωτές.
Η Carvertical παραθέτει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: ένα όχημα που πωλείται προς 10.000 ευρώ με παραποιημένα χιλιόμετρα, ενώ η πραγματική του αξία, αν ήταν γνωστή η αληθινή του κατάσταση, θα ήταν περίπου 5.500 ευρώ. Η οικονομική ζημία κλιμακώνεται σε περιπτώσεις ακριβότερων μοντέλων, ιδιαίτερα των γερμανικών οχημάτων πολυτελείας, όπου οι αγοραστές μπορεί να καταβάλουν δεκάδες χιλιάδες ευρώ επιπλέον, χωρίς να έχουν την παραμικρή υποψία της εξαπάτησης.
Γεωγραφικές Αποκλίσεις και Θεσμικές Αδυναμίες
Ενώ οι απώλειες είναι πιο έντονες στη Δυτική Ευρώπη λόγω των υψηλότερων μέσων τιμών πώλησης, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι τα στοιχεία της Carvertical συνάδουν με προηγούμενες εκτιμήσεις. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ήδη από το 2018, είχε προσδιορίσει τις ετήσιες απώλειες από την πρακτική αυτή σε ένα εύρος μεταξύ 1,31 και 8,77 δισ. ευρώ, επιβεβαιώνοντας τη σοβαρότητα του προβλήματος.
Το βασικότερο πρόβλημα έγκειται στην έλλειψη ενός ενιαίου ευρωπαϊκού μητρώου δεδομένων για τα οχήματα. Αυτό το θεσμικό κενό επιτρέπει στους επιτήδειους την εύκολη αλλοίωση των χιλιομέτρων κατά τις διασυνοριακές μεταφορές οχημάτων. Χώρες όπως η Γαλλία (με την πλατφόρμα Histovec που παρέχει δεδομένα τεχνικών ελέγχων εντός γαλλικού εδάφους), το Βέλγιο (Car-Pass) και η Ολλανδία (RDW), έχουν αναπτύξει πιο αυστηρά εθνικά συστήματα. Ωστόσο, ακόμη και αυτά αποτυγχάνουν να καλύψουν πλήρως τις εισαγωγές μεταχειρισμένων, δημιουργώντας “τυφλές ζώνες” για την παρακολούθηση του ιστορικού.
Ιδιαίτερα προβληματική είναι η κατάσταση στη Γερμανία, η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο εξαγωγέα μεταχειρισμένων οχημάτων στην Ευρώπη, με σχεδόν 2 εκατομμύρια οχήματα ετησίως. Εκεί, η πρόσβαση στα δεδομένα παραμένει περιορισμένη, με τις αρχές να επικαλούνται τον Νόμο GDPR (Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων), παρόλο που το κρατικό αρχείο KBA (Kraftfahrt-Bundesamt) διαθέτει την ικανότητα να καταγράψει ένα πλήρες ιστορικό για κάθε όχημα. Αυτό αφήνει ένα μεγάλο κενό στην διαφάνεια για οχήματα που προέρχονται από την καρδιά της ευρωπαϊκής αγοράς μεταχειρισμένων.
Το Παράδειγμα των Βόρειων Χωρών και η Έκκληση για Διαφάνεια
Στον αντίποδα, χώρες όπως η Σουηδία και η Φινλανδία αποτελούν υποδειγματικά παραδείγματα καλών πρακτικών. Οι εθνικές τους υπηρεσίες μεταφορών προσφέρουν πλήρη πρόσβαση στο ιστορικό κάθε αυτοκινήτου, ακόμη και μετά από εξαγωγή, στοιχεία που μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην προστασία των καταναλωτών.
Η Carvertical, μέσω του διευθύνοντος συμβούλου της, Rokas Medonis, απευθύνει έκκληση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση να υιοθετήσει ένα μοντέλο διαφάνειας αντίστοιχο με των σκανδιναβικών χωρών. Συγκεκριμένα, ζητά τη δημιουργία ενός ενιαίου πλαισίου πρόσβασης σε δεδομένα που σχετίζονται με την κατάσταση των οχημάτων, ανεξάρτητα από εθνικά σύνορα.
Ο κ. Medonis θέτει το ερώτημα: «Πρέπει να προστατεύουμε δεδομένα που δεν αποκαλύπτουν προσωπικά στοιχεία αλλά αποκαλύπτουν απάτες, ή να συνεχίσουμε να καλύπτουμε όσους θέλουν να κρύψουν κρίσιμες πληροφορίες;» Η απάντηση φαντάζει αυτονόητη. Ωστόσο, η πραγματικότητα στις Βρυξέλλες αποδεικνύει ότι ακόμη και τα πιο λογικά αιτήματα απαιτούν σημαντικό χρόνο για να υλοποιηθούν, ειδικά όταν οι ευρωπαϊκές αρχές φαίνεται να συνεργάζονται πιο πρόθυμα στην ανταλλαγή προστίμων παρά στην καταπολέμηση της απάτης στην αγορά μεταχειρισμένων οχημάτων.
Η αντιμετώπιση αυτής της εκτεταμένης απάτης απαιτεί πολιτική βούληση και συντονισμένη δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να διασφαλιστεί η διαφάνεια και η προστασία των καταναλωτών στην αγορά μεταχειρισμένων οχημάτων. Μόνο μέσα από τη δημιουργία ενός ενιαίου και προσβάσιμου συστήματος δεδομένων θα επιτευχθεί ουσιαστικά η εξάλειψη αυτής της παράνομης και εξαιρετικά δαπανηρής πρακτικής.