Σε μια εποχή που η δημόσια οικονομία δέχεται πιέσεις, και στην Ελλάδα συχνά συζητείται η αναγκαιότητα εξορθολογισμού των κρατικών δαπανών, η Πορτογαλία προσφέρει ένα ενδιαφέρον παράδειγμα: η αστυνομία της χώρας ενσωματώνει στον στόλο της κατασχεμένα πολυτελή οχήματα, μετατρέποντας κλοπιμαία σε εργαλεία δημόσιας υπηρεσίας. Αυτή η πρακτική, πέρα από το εντυπωσιακό της θέαμα, αναδεικνύει μια έξυπνη διαχείριση πόρων και ένα μήνυμα προς το οργανωμένο έγκλημα.

Από τα χέρια του εγκλήματος στην υπηρεσία του πολίτη

Η Πορτογαλική Αστυνομία έχει υιοθετήσει μια στρατηγική που της επιτρέπει να ενισχύει τον στόλο της χωρίς οικονομική επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού. Το πιο πρόσφατο και εντυπωσιακό απόκτημα είναι μία Ferrari 488 GTB, αξίας περίπου 240.000 ευρώ, η οποία κατασχέθηκε από έμπορο ναρκωτικών. Αυτό το supercar, με τους 670 ίππους και τελική ταχύτητα που αγγίζει τα 330 χλμ./ώρα, δεν προορίζεται μόνο για υψηλές ταχύτητες σε καταδιώξεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, χρησιμοποιείται και για μεταφορά οργάνων για επείγουσες μεταμοσχεύσεις, αναδεικνύοντας τον πολύπλευρο ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τέτοια οχήματα.

Οικονομική ευφυΐα και δημόσια ωφέλεια

Η πρακτική αυτή βασίζεται σε τρεις βασικές επιλογές που έχει το κράτος μετά την κατάσχεση ενός οχήματος:

• Να αφεθεί το όχημα στην τύχη του, οδηγώντας στη φθορά και την απώλεια αξίας.
• Να καταστραφεί.
• Να παραχωρηθεί σε μια δημόσια υπηρεσία, αξιοποιώντας την αξία του.

Η επιλογή της αξιοποίησης των κατασχεμένων οχημάτων αποτελεί εξοικονόμηση χρημάτων για τα δημόσια ταμεία, καθώς αποκτάται ένα περιουσιακό στοιχείο μεγάλης αξίας χωρίς καμία δαπάνη. Αυτό επιτρέπει στην αστυνομία να διαθέτει έναν στόλο που, εκτός από τη Ferrari, περιλαμβάνει:

• Ένα Subaru Impreza 218 ίππων.
• Μια Porsche 911 με επιδόσεις άνω των 300 χλμ./ώρα.
• Μια BMW i8 350 ίππων.
• Ένα Ford Mustang GT 315 ίππων.

Αυτά τα οχήματα ενισχύουν όχι μόνο την επιχειρησιακή ικανότητα των διωκτικών αρχών αλλά στέλνουν και ένα σαφές μήνυμα αποτροπής προς τους επίδοξους εγκληματίες.

Ανάλυση: Το παράδοξο της Πορτογαλίας και οι (μη) μισθοί

Ενώ η εικόνα μιας Ferrari με διακριτικά της αστυνομίας προκαλεί εντύπωση και αναμφίβολα προσφέρει ένα είδος “prestige” στις αρχές, υπάρχει και μια άλλη πλευρά. Είναι αξιοσημείωτο πως, ακόμα και με έναν τόσο εντυπωσιακό στόλο, οι αξιωματικοί της πορτογαλικής αστυνομίας διαμαρτύρονται για τις χαμηλές απολαβές τους. Αυτή η αντίφαση υπογραμμίζει ένα ευρύτερο ζήτημα που απασχολεί πολλές χώρες: η επένδυση σε υλικοτεχνική υποδομή συχνά δεν συμβαδίζει με την αναγνώριση και την αξιοπρεπή αμοιβή του ανθρώπινου δυναμικού.

Στην εκτίμηση του συντάκτη: Το πορτογαλικό μοντέλο αξιοποίησης κατασχεμένων περιουσιακών στοιχείων θα μπορούσε να αποτελέσει ένα παράδειγμα προς μίμηση για άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, όπου συχνά παρατηρούνται περιπτώσεις οχημάτων που σαπίζουν σε αποθήκες μετά από κατάσχεση. Η μετατροπή ενός μέσου εγκληματικής δραστηριότητας σε εργαλείο δημόσιας ασφάλειας και κοινωνικού έργου είναι διπλά επωφελής, τόσο οικονομικά όσο και συμβολικά.

Πρόσθετο πλαίσιο: Η νομοθεσία περί κατάσχεσης και αξιοποίησης περιουσιακών στοιχείων που προέρχονται από εγκληματικές πράξεις (asset forfeiture) διαφέρει σημαντικά μεταξύ των χωρών. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γίνονται προσπάθειες για ενιαίες ρυθμίσεις που θα ενισχύουν τις αρχές διεκδίκησης εσόδων από το έγκλημα, με στόχο την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος. Η περίπτωση της Πορτογαλίας δείχνει έναν πρακτικό τρόπο εφαρμογής αυτών των αρχών, μετατρέποντας το “δείγμα” του εγκλήματος σε σύμμαχο του νόμου.