Σε μια εποχή όπου οι ειδήσεις τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα, η ιστορία της Παρέσσας Ορφανίδου προσφέρει μια σπάνια ευκαιρία για αναστοχασμό. Η γηραιότερη Ελληνίδα, που φέτος συμπλήρωσε 110 χρόνια ζωής, δεν είναι απλώς ένα στατιστικό στοιχείο, αλλά ένα ζωντανό αρχείο της πρόσφατης ιστορίας του ελληνισμού, μια γέφυρα που συνδέει τον 20ό με τον 21ο αιώνα.

Η Ανατολή στην Τραπεζούντα και ο Ξεριζωμός του 1922

Η προσωπική ιστορία της κυρίας Ορφανίδου ξεκίνησε το 1915 στο Μέτεμ, ένα χωριό κοντά στην Τραπεζούντα. Η γέννησή της συμπίπτει χρονικά με την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μια περίοδο κοσμοϊστορικών αλλαγών και αναταραχών στην ευρύτερη περιοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο ποντιακός ελληνισμός τότε βίωνε τις τελευταίες του δεκαετίες σε πατρογονικά εδάφη, πριν την καταστροφή.

Ήταν μόλις επτά ετών όταν η οικογένειά της αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα της, κατά τον ξεριζωμό του 1922. Αυτό το γεγονός σηματοδότησε μια δραματική αλλαγή στη ζωή της, φέρνοντάς την, μαζί με χιλιάδες άλλους πρόσφυγες, στις Σέρρες. Εκεί, η ανάγκη για επανεκκίνηση και προσαρμογή ήταν επιτακτική, μια εμπειρία που διαμόρφωσε τον χαρακτήρα και την ανθεκτικότητα μιας ολόκληρης γενιάς.

Μια Οικογενειακή Ιστορία που Αγκαλιάζει Τέσσερις Γενιές

Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, η Παρέσσα Ορφανίδου παντρεύτηκε τον Στυλιανό Ορφανίδη. Μαζί, έχτισαν μια μεγάλη οικογένεια, αποτελούμενη από:

• Τέσσερα παιδιά
• Οκτώ εγγόνια
• Δεκαπέντε δισέγγονα
• Επτά τρισέγγονα

Ο σύζυγός της απεβίωσε το 1987, αλλά η κυρία Ορφανίδου παρέμεινε ο ακλόνητος πυλώνας της οικογένειας, ένα σταθερό σημείο αναφοράς μέσα στις δεκαετίες.

Μάρτυρας ενός Αιώνα Κρίσεων και Αλλαγών

Η ζωή της Παρέσσας Ορφανίδου αποτελεί ένα ζωντανό χρονικό των σημαντικότερων ιστορικών γεγονότων του 20ού αιώνα στην Ελλάδα:

• Η Μικρασιατική Καταστροφή και ο επακόλουθος ξεριζωμός.
• Ο Μεσοπόλεμος.
• Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η Κατοχή.
• Ο Εμφύλιος Πόλεμος.
• Η μετανάστευση και η μεταπολεμική ανοικοδόμηση.
• Η είσοδος της Ελλάδας στην ψηφιακή εποχή.

Ακόμα και εν μέσω της πανδημίας του 2020, η κυρία Ορφανίδου γιόρτασε τα 105α γενέθλιά της, ενώ το 2022 έλαβε την τρίτη δόση του εμβολίου κατά του κορωνοϊού, επιδεικνύοντας μια αξιοσημείωτη προσαρμοστικότητα στις σύγχρονες προκλήσεις.

Η Γηραιότερη Ελληνίδα: Μια Σημαντική Διάκριση

Από τον Ιούνιο του 2024, μετά τον θάνατο της 108χρονης Μαγδαληνής Παυλίδου, η Παρέσσα Ορφανίδου αναγνωρίστηκε επίσημα ως η μακροβιότερη Ελληνίδα. Σύμφωνα με αναφορές, όπως αυτή του iefimerida, ανήκει πλέον στους ελάχιστους ανθρώπους παγκοσμίως που γεννήθηκαν κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και παραμένουν εν ζωή.

Ανάλυση: Το Φαινόμενο της Μακροζωίας στην Ελλάδα

Η περίπτωση της Παρέσσας Ορφανίδου αναδεικνύει το φαινόμενο της μακροζωίας, το οποίο, αν και σπάνιο σε τέτοιες ακραίες ηλικίες, αποτελεί αντικείμενο μελέτης. Η Ελλάδα, στο σύνολό της, βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα των χωρών της ΕΕ με το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής. Ωστόσο, η επίτευξη των 110 ετών, ειδικά για άτομα που έχουν βιώσει τόσες κακουχίες και ιστορικές ανατροπές, είναι πραγματικά αξιοσημείωτη.

Στην ανάλυση του συντάκτη, τέτοιες περιπτώσεις υπογραμμίζουν όχι μόνο τη γενετική προδιάθεση αλλά και τη σημασία:

• Της ανθεκτικότητας (resilience) απέναντι στις αντιξοότητες.
• Του υποστηρικτικού οικογενειακού περιβάλλοντος.
• Ενδεχομένως, και ενός “απλού” τρόπου ζωής, μακριά από τους σύγχρονους ρυθμούς.

Η καθημερινότητά της, όπως περιγράφεται, παραμένει λιτή: λίγος ήλιος, συζητήσεις με τους αγαπημένους της, ένας καφές. Αυτή η απλότητα ίσως κρύβει ένα μέρος του μυστικού της μακροζωίας της.