Η GBU-57A/B αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της στρατηγικής αντιμετώπισης του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, χάρη στην πρωτοφανή διατρητική ικανότητά της.
Η GBU-57A/B: To πιο ισχυρό συμβατικό όπλο για υπόγειες εγκαταστάσεις
Στο επίκεντρο μιας εξελιγμένης στρατιωτικής στρατηγικής βρίσκεται η αμερικανική βόμβα GBU-57A/B, γνωστή ως Massive Ordnance Penetrator (MOP). Η βόμβα αυτή, σχεδιασμένη ειδικά από την Boeing, έχει ως στόχο υπόγειες εγκαταστάσεις υψηλής προστασίας, όπως η μονάδα εμπλουτισμού ουρανίου στη Φορντό του Ιράν, που βρίσκεται σε βάθος περίπου 100 μέτρων κάτω από βουνό. Με βάρος 15 τόνων και εκρηκτική γόμωση σχεδόν 2,5 τόνων, αποτελεί το ισχυρότερο μη πυρηνικό διατρητικό όπλο στον κόσμο.
Η GBU-57A/B μπορεί να μεταφερθεί μόνο από το stealth στρατηγικό βομβαρδιστικό B-2 Spirit, αεροσκάφος που δεν διαθέτει το Ισραήλ, κάτι που αναγκάζει το Τελ Αβίβ να ζητά ενεργό αμερικανική αεροπορική υποστήριξη ή συναίνεση για τη χρήση του όπλου.
Η τεχνολογία καθυστερημένης έκρηξης και η στρατιωτική σημασία της
Ο ειδικός αναλυτής Μαρκ Κάνσιαν επισημαίνει ότι η λειτουργία της GBU-57A/B βασίζεται σε καθυστερημένη έκρηξη – η βόμβα διεισδύει στα βαθύτερα στρώματα του εδάφους και προκαλεί την έκρηξή της σε ακριβώς προκαθορισμένο βάθος. Με αυτόν τον τρόπο, διαλύει εντελώς οχυρώσεις από σκυρόδεμα και γρανίτη, οι οποίες φρουρούν ευαίσθητες υπόγειες υποδομές πυρηνικού εμπλουτισμού.
Παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ διαθέτει κάποια διατρητικά όπλα, κανένα δεν συγκρίνεται με την ισχύ της GBU-57A/B, η οποία παραμένει ένα απόρρητο υπερόπλο αποκλειστικά στα χέρια των ΗΠΑ, ενισχύοντας σημαντικά τη δύναμη αποτροπής τους στην ευρύτερη περιοχή.
Στρατηγικές εναλλακτικές και κίνδυνοι περιφερειακής κλιμάκωσης
Για να εξουδετερωθούν και οι εγκαταστάσεις στη Νατάνζ, όπως εκτιμά ο πρώην Αμερικανός αναπληρωτής Υπουργός Άμυνας Μικ Μάλροι, απαιτούνται τουλάχιστον έξι τέτοιες βόμβες. Ωστόσο, ο στρατιωτικός αναλυτής Τζον Σπένσερ τονίζει την αναγκαιότητα αμερικανικής εμπλοκής, καθώς οι ΗΠΑ ελέγχουν τόσο το βομβαρδιστικό B-2 όσο και την ίδια τη βόμβα.
Παράλληλα, ο Εχούντ Εϊλάμ, ο οποίος υπηρέτησε ως αναλυτής στο ισραηλινό Υπουργείο Άμυνας, προτείνει τη χρήση πολλαπλών μικρότερων βολών σε διαφορετικές γωνίες για διείσδυση, αλλά αυτή η μέθοδος σχετίζεται με αυξημένους επιχειρησιακούς κινδύνους και απώλεια της αποτελεσματικότητας της ισχυρής μονάδας GBU-57A/B.
Ιστορικό χρήσης και παγκόσμιες ανησυχίες
Το 2017, οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν μια παρόμοια τεχνολογία, τη βόμβα GBU-43/B ή αλλιώς “Μητέρα Όλων των Βομβών”, κατά δικτύου της ISIS στο Αφγανιστάν, αποδεικνύοντας την καταστροφική ικανότητα των βαρέων διατρητικών βομβών. Η GBU-57A/B ωστόσο ξεπερνά σε ισχύ και ακριβώς γι’ αυτό σχεδιάστηκε, για να πλήττει εγκαταστάσεις κυρίως πυρηνικού χαρακτήρα.
Η πιθανή χρήση της βόμβας αυτής στη Φορντό προκαλεί παγκόσμια ανησυχία, καθώς μπορεί να πυροδοτήσει ευρύτερες γεωπολιτικές εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Η αμερικανική κοινότητα πληροφοριών θεωρεί τη μονάδα εμπλουτισμού της Φορντό καθοριστική για τη διατήρηση και εξέλιξη του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, ιδίως σύμφωνα με δηλώσεις του πρώην συντονιστή για τη Μέση Ανατολή, Μπρετ ΜακΓκουρκ: «Χωρίς την καταστροφή της Φορντό, δεν εμποδίζεις την ικανότητα του Ιράν να παράγει πυρηνικό υλικό».