Σημαντικές ερευνητικές αποστολές πραγματοποιούνται αυτή τη στιγμή σε ολόκληρο τον κόσμο, με συμμετοχή επιστημόνων από πολλές χώρες, που έχουν ως στόχο την επικύρωση των δεδομένων που συλλέγει ο δορυφόρος EarthCARE. Σε αυτές τις αποστολές, οι οποίες περιλαμβάνουν πτήσεις με αεροπλάνα και ταξίδια με πλοία, συμμετέχουν και δυο ταλαντούχες Ελληνίδες ερευνήτριες από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, η Περιστέρα Πάσχου και η Δήμητρα Κουκλάκη. Ο δορυφόρος EarthCARE, αποτέλεσμα συνεργασίας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της Ιαπωνικής Υπηρεσίας Αεροδιαστημικής Εξερεύνησης (JAXA), εκτοξεύθηκε πρόσφατα και επιδιώκει να ρίξει φως στις περίπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ νεφών, αερολυμάτων και ηλιακής ακτινοβολίας.
Στο πλαίσιο του προγράμματος «ORCESTRA», επιστημονικές ομάδες βρέθηκαν σε στρατηγικά σημεία όπως το Πράσινο Ακρωτήρι και τα Μπαρμπέιντος, όπου διεξήγαν μετρήσεις την ώρα που ο δορυφόρος περνούσε από πάνω τους. Η Περιστέρα Πάσχου, διδακτορική φοιτήτρια, συμμετείχε σε μια αποστολή που διαρκούσε έξι εβδομάδες με 28 επιστήμονες στο πλοίο «Meteor Research Vessel». Αν και οι καιρικές συνθήκες συχνά ήταν προκλητικές, η αντιμετώπισή τους ήταν εφικτή. «Είχαμε καταιγίδες και τροπικούς κυκλώνες, αλλά τίποτα που να απαιτήσει αλλαγή κατεύθυνσης», αναφέρει η κ. Πάσχου.
Η αποστολή του πλοίου επικεντρώθηκε στη λειτουργία ενός οργάνου lidar, που χρησιμοποιήθηκε για τη συλλογή δεδομένων σχετικά με αερολύματα και ατμοσφαιρικές παραμέτρους. Με τις καθημερινές μετρήσεις και ενεργό παρακολούθηση, η ομάδα επεδίωξε να συγκρίνει τα δεδομένα της με εκείνα που συλλέγει ο δορυφόρος EarthCARE. «Η σωστή βαθμονόμηση του lidar ήταν καθοριστική, καθώς το όργανο είχε υποστεί ταξίδια και χρειαζόταν προσαρμογές», προσθέτει η Περιστέρα.
Κρίσιμη στιγμή ήταν όταν ο δορυφόρος περνούσε κοντά από το ερευνητικό σκάφος, απαιτώντας οι μετρήσεις να συνεχιστούν χωρίς διακοπή. Την ίδια στιγμή, η Δήμητρα Κουκλάκη, η οποία συμμετείχε στις εναέριες αποστολές, εκτελούσε πτήσεις με το αεροσκάφος του Γερμανικού Οργανισμού Διαστήματος «DLR HALO». «Οι πτήσεις ήταν προγραμματισμένες ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και τον δορυφόρο», αναφέρει η κ. Κουκλάκη, επισημαίνοντας ότι η συνεργασία μεταξύ πλοίων και αεροσκαφών ήταν καθοριστική για τη συλλογή πολύτιμων δεδομένων.
Η Δήμητρα συμμετείχε σε πτήσεις που διαρκούσαν έως και εννέα ώρες, καταγράφοντας μετρήσεις για διάφορες ατμοσφαιρικές παραμέτρους που είναι κρίσιμες για τα κλιματικά μοντέλα. «Η εμπειρία αυτή ήταν μοναδική για μένα, καθώς διαχειριζόμασταν δεδομένα σε πραγματικό χρόνο», σημειώνει. Η συνεργασία μεταξύ των ομάδων επέτρεψε την ανάλυση των δεδομένων από διαφορετικές οπτικές γωνίες, κάτι που ενισχύει την ακρίβεια των αποτελεσμάτων.
Επιπλέον, οι μετρήσεις αυτές είναι σημαντικές όχι μόνο για την κατανόηση της ηλιακής ακτινοβολίας, αλλά και για την παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα και των κλιματικών συνθηκών παγκοσμίως. «Η ανταλλαγή γνώσης και τεχνογνωσίας ανάμεσα στις διαφορετικές επιστημονικές ομάδες είναι σε ανώτατο επίπεδο», αναφέρει η κ. Κουκλάκη.
Στην αναζήτηση καλύτερων κλιματικών υπολογισμών, το ΙΑΑΔΕΤ προγραμματίζει να εφαρμόσει τη πειραματική εκστρατεία ACROSS το καλοκαίρι του 2026 στη Μεσόγειο, που θα εμπλέκει και ερευνητικά αεροσκάφη της NASA. Οι ερευνητές προγραμματίζουν να εξετάσουν πώς τα αερολύματα και οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες επηρεάζουν το κλίμα της περιοχής και να εμβαθύνουν στην κατανόηση των μεταβολών του καιρού.
Ειδικοί όπως ο Βασίλης Αμοιρίδης, διευθυντής ερευνών του ΙΑΑΔΕΤ, επισημαίνουν τη σημασία αυτών των μελετών και το ενδιαφέρον τους για την εκτίμηση των διαρκών επιδράσεων της κλιματικής αλλαγής στην ευαίσθητη Μεσόγειο, όπου οι παράγοντες είναι πιο περίπλοκοι λόγω ανθρώπινων δραστηριοτήτων και φυσικών φαινομένων. Το ΙΑΑΔΕΤ συμμετέχει ενεργά σε διεθνείς ομάδες, αναδεικνύοντας την ελληνική επιστημονική κοινότητα στο διεθνές χώρο.
Συνολικά, η συνεργασία και οι καινοτόμες μεθόδοι μέτρησης των ατμοσφαιρικών παραμέτρων παραπέμπουν σε μια εποχή όπου οι επιστήμονες εργάζονται με συνέπεια για την κατανόηση και τη διαχείριση της κλιματικής αλλαγής.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
