Η Ελλάδα, όπως και η Βουλγαρία και η Πολωνία, αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο παραπομπής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την μη ενσωμάτωση οδηγίας της ΕΕ σχετικά με την επιβολή τελών χρήσης οδικών υποδομών.

Ευρωπαϊκό Δικαστήριο: Η Ελλάδα στο στόχαστρο για τα τέλη στα αυτοκίνητα

Για μια ακόμη φορά, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με την πιθανότητα παραπομπής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Αυτή τη φορά, το ζήτημα αφορά την μη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των ευρωπαϊκών κανόνων σχετικά με τα τέλη στα οχήματα που χρησιμοποιούν συγκεκριμένα έργα υποδομής. Η οδηγία (ΕΕ) 2022/362 καθόριζε ως προθεσμία για την ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο την 25η Μαρτίου 2024. Μαζί με την Ελλάδα, στην ίδια θέση βρίσκονται η Βουλγαρία και η Πολωνία, καθώς καμία από τις τρεις χώρες δεν κοινοποίησε τα απαραίτητα μέτρα.

Η Επιτροπή είχε αποστείλει προειδοποιητικές επιστολές στις 23 Μαΐου 2024 και, κατόπιν, αιτιολογημένες γνώμες στις 16 Δεκεμβρίου 2024, ζητώντας ενέργειες εντός δύο μηνών. Παρότι οι χώρες απάντησαν με χρονοδιαγράμματα, κανένα μέτρο μεταφοράς δεν έχει κοινοποιηθεί μέχρι σήμερα. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θεωρεί τις προσπάθειες ανεπαρκείς και παραπέμπει τις τρεις χώρες στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ζητώντας την επιβολή οικονομικών κυρώσεων.

Εφαρμογή των Αρχών «Ο χρήστης πληρώνει» και «Ο ρυπαίνων πληρώνει»

Η οδηγία 1999/62/ΕΚ, όπως τροποποιήθηκε, αποτελεί πυλώνα της ενωσιακής πολιτικής μεταφορών και χρηματοδότησης υποδομών, εδραζόμενη στις αρχές «ο χρήστης πληρώνει» και «ο ρυπαίνων πληρώνει». Η πρώτη αρχή ορίζει ότι οι χρήστες των οδικών δικτύων πρέπει να επιβαρύνονται με το κόστος κατασκευής, συντήρησης και λειτουργίας των υποδομών. Η δεύτερη αρχή επιβάλλει στους ρυπαίνοντες την καταβολή του εξωτερικού κόστους που προκαλούν (ατμοσφαιρική ρύπανση, ηχορύπανση, εκπομπές CO2, κυκλοφοριακή συμφόρηση).

Οι σημαντικές αλλαγές που επέφερε η οδηγία (ΕΕ) 2022/362 περιλαμβάνουν:

• Επέκταση του πεδίου εφαρμογής σε επιβατικά αυτοκίνητα, λεωφορεία, πούλμαν και μικρά βαρέα επαγγελματικά οχήματα.
• Οι τιμές των διοδίων για τα ελαφρά οχήματα αποτελούν ελεύθερη επιλογή των εθνικών αρχών.
• Τα τέλη χρήσης για τα ελαφρά οχήματα πρέπει να είναι ανάλογα με τη διάρκεια χρήσης.
• Σταδιακή κατάργηση των τελών χρήσης σε βαρέα επαγγελματικά οχήματα.
• Επέκταση των κανονισμών σε οδικά δίκτυα εκτός του ΔΕΔ-Μ και αυτοκινητοδρόμων.
• Από το 2026, υποχρέωση ανάκτησης του εξωτερικού κόστους ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
• Διαφοροποίηση των τιμών με βάση τις εκπομπές CO2 αντί για τα πρότυπα Euro.
• Νέα τέλη για την αντιμετώπιση του κόστους συμφόρησης.

Οι παραπάνω αλλαγές αποσκοπούν στη δημιουργία ενός πιο ολοκληρωμένου και περιβαλλοντικά επικεντρωμένου συστήματος επιβολής οδικών τελών στην ΕΕ.